Anonim Şirketlerde Genel Kurulun Devredilemez Görev ve Yetkileri

Anonim Şirketlerde Genel Kurulun Devredilemez Görev ve Yetkileri

Giriş

Anonim şirketler, sermaye şirketlerinin en gelişmiş türüdür. Özellikle yatırım almak ve/veya kurumsal yapı kurmak isteyen girişimciler tarafından anonim şirket tercih edilmelidir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) anonim şirket bünyesinde iki zorunlu organ öngörmüştür, bunlar genel kurul ve yönetim kuruludur. Bu organlardan genel kurul, pay sahiplerinin, yani ortakların karar mercii olarak nitelendirilir. Pay sahipleri genel kurul toplantılarında oy haklarını kullanmak suretiyle şirketin kararlarına katılım sağlarlar. 

Genel kurullar kimi zaman yetkilerini şirket yönetim kuruluna veya üçüncü kişilere devredebilir. Ancak genel kurulun bazı görev ve yetkilerini devredemeyeceği açıkça TTK’da hüküm altına alınmıştır. Bu düzenlemenin amacı, şirketin gerçek sahipleri olan pay sahiplerinin yönetim kuruluna karşı korunmasını sağlamaktır.

Genel kurulun devredilemez görev ve yetkileri 

TTK’nin 408. maddesi genel kurulun devredilemez görev ve yetkilerini düzenlemiştir. Bu hükme göre genel kurulun devredilemez görev ve yetkileri şunlardır:

• Esas sözleşme değişikliği: Esas sözleşme değişikliği, şirketin yapısal bütünlüğünde değişikliğe yol açacağından genel kurul kararıyla yapılır. Ancak kayıtlı sermaye sistemine tabi anonim şirketlerde, sermaye artırımı kararı ve buna bağlı esas sözleşme değişiklikleri yönetim kurulu tarafından alınabilir.

• Yönetim kurulu üyelerinin seçilmesi: TTK uyarınca yönetim kurulu üyelerinin seçimi,  görev süreleri, ücretleri, huzur hakkı, ikramiye ve prim gibi hakların belirlenmesi ve ibraları genel kurulun devredilemez yetkileri arasında sayılmıştır. Bu hüküm sayesinde yönetim kurulunun genel kurula karşı sorumluluğu açıkça düzenleme altına alınmıştır. Bu doğrultuda yönetim kurulu üyelerine yönelik güven oyu ve sorumluluk takdiri yalnızca genel kurul tarafından yapılabilir. Görevden alınmalarının tek istinası istifa-atama yolu ile yönetim kurulunun kendi içinde geçici seçim yapmasıdır.

• Denetçinin seçimi ve görevden alınması 

• Kar Payı Dağıtımı: Pay sahiplerinin şirketten sağlanacağı en önemli menfaat kar payının dağıtılmasıdır. Bunun doğal bir sonucu olarak şirketin dönem karı üzerindeki söz hakkının da genel kurulda olması gerekmektedir.  

• Şirketin feshi: Şirketin amacına ulaşması, süreli ise süresinin sona ermesi, iflas etmesi gibi sebeplerle şirket sona erebilir. Şirketin istikbali hakkındaki karar da genel kurulun inhisarı yetkisine bırakılmıştır.

• Önemli miktarda şirket varlığının toptan satışı: Şirket varlığı ticari işletmenin maddi ve manevi bütün unsurları ile parasal değerini ifade eder. Genel kurul toplantısında satış kararı, şirket sermayesinin en az yüzde yetmiş beşini oluşturan pay sahiplerinin olumlu oyları ile karar alınır. İlk toplantıda bu nisabın bulunmaması halinde, yapılacak ikinci toplantıda da aynı nisaplar aranır. Yasa şirket varlıklarının önemli miktarı (bölümü) kavramı hakkında bir oran ya da tanım vermemiş; devredilen varlığın bütün içindeki öneminin takdirini her somut olayda hakime bırakmıştır. Bununla birlikte Sermaye Piyasası Kurulu tarafından düzenlenen ve 27 haziran 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Önemli Nitelikteki İşlemler ve Ayrılma Hakkı Tebliği (II-23.3)’nde önemlilik ölçütünü açıklamıştır.

TTK’nin 408. maddesi haricinde bazı düzenlemelerde de genel kurulun devredilemez görev ve yetkileri sayılmıştır. Bunlardan bazıları: 

·       Birleşme: Birleşme kararı alınabilmesi için sermayenin çoğunluğunu temsil etmesi şartıyla, genel kurulda mevcut bulunan oyların dörtte üçüyle karar alınması gerekir.

·       Bölünme: Bölünme işlemine yönelik ön şartlar ve işlemler tamamlandıktan sonra yönetim organlarının, bölünme sözleşmesini veya bölünme planını genel kurula sunması gerekir. 

Tür Değiştirme: Anonim şirketler bir sermaye şirketi olduğundan tür değiştirirken yalnızca bir başka sermaye şirketine veya kooperatiflere dönüşebilirler. Ancak şahıs şirketlerine dönüşemezler. Tür değiştirme kararı da münhasıra genel kurulda kararı ile alınabilir. 

Sonuç

Sonuç olarak, anonim şirketlerde genel kurulun yetki alanı, şirketin temel yapısını ve geleceğini belirleyecek kararları kapsayacak şekilde özel olarak düzenlenmiştir. TTK’da devredilemez olarak sayılan bu yetkiler, şirketin gerçek sahipleri olan pay sahiplerinin korunması ve şirket yönetiminin şeffaf biçimde denetlenmesi amacı taşır. Bu nedenle, kurumsal yapıyı güçlü temeller üzerine inşa etmek isteyen girişimciler için, anonim şirket modelinin sunduğu bu dengeleyici sistem ciddi bir avantaj sunar.

Asist Hukuk Bürosu 

“Bu not yürürlükteki hukuk uyarınca ve yalnızca bilgilendirme amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bu not herhangi bir hukuki görüş içermemektedir.”