Anonim Şirketler Genel Kurul Toplantılarında Toplantı ve Karar Yetersayıları
Giriş
Anonim şirketlerde, genel kurul, pay sahipleri veya temsilcilerinin katılımı ile toplanan, şirketin iki ana organından biridir. Genel kurul toplantılarında alınan kararlar toplantıya katılsın ya da katılmasın tüm pay sahiplerini bağlar. Bu nedenle kanun koyucu sağlıklı bir şekilde toplantı yapılabilmesi ve karar alınabilmesi için belirli oranda katılım olmasını ve olumlu oy kullanılmasını öngörmüştür. Bu yeter sayılar aynı zamanda pay sahiplerini şirkete ve birbirlerine karşı korumaktadır.
Toplantı ve Karar Yetersayıları
Genel kurul toplantılarında toplantı ve karar yetersayısı olmak üzere iki farklı yetersayı bulunmaktadır. Genel kurulun toplanabilmesi ve toplantının açılabilmesi için aranan katılım oranına toplantı yeter sayısı denir.. Anonim şirketlerde toplantı yetersayısında önemli olan sermaye oranıdır. Karar yetersayısı ise, toplantı nisabı sağlanmak koşuluyla, toplantıda karar alınabilmesi için aranan yetersayıdır. Toplantı ve karar yetersayılarına aykırı olarak alınan genel kurul kararları doktrindeki hakim görüş ve Yargıtay içtihadı uyarınca yok hükmünde kabul edilir.
Yetersayılar basit ve ağırlaştırılmış yetersayılar olarak ikiye ayrılmışlardır
· Basit (Olağan) Yetersayılar: Basit yetersayılar 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) madde 418’ de düzenlenmiştir. Maddeye göre, genel kurul, kanunda veya esas sözleşmede aksine daha ağır bir yetersayı öngörülmemişse, sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin varlığı ile toplanır. Bu yetersayının toplantı süresince korunması şarttır. İlk toplantıda anılan nisaba ulaşılmadığı takdirde, ikinci toplantının yapılması için nisap aranmaz. Kararlar ise toplantıda hazır bulunan pay sahiplerinin oylarının çoğunluğu ile verilir.
· Ağırlaştırılmış (Olağanüstü) Yetersayılar: Ağırlaştırılmış yetersayılar, toplantı gündeminin önemine binaen, daha çok pay sahibinin/sermayenin katılımının amaçlandığı yetersayılardır. Ağırlaştırılmış yetersayılar genellikle esas sözleşme değişikliğini de gerektirir.
Ağırlaştırılmış yetersayılar esas olarak TTK m. 421’de düzenlenmiştir. Ancak TTK’nın farklı hükümlerinde de özel olarak düzenlenmiş yetersayılar bulunmaktadır. Kanuni düzenlemeler haricinde esas sözleşme ile de ağırlaştırılmış toplantı ve karar yetersayıları düzenlenebilir.
a) Genel Esas Sözleşme Değişiklikleri: Kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, esas sözleşmeyi değiştiren kararlar, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır.
İlk toplantıda öngörülen toplantı nisabı elde edilemediği takdirde, en geç bir ay içinde ikinci bir toplantı yapılabilir. İkinci toplantıda toplantı yetersayısı bakımından, şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıya katılım sağlaması gerekmektedir. Ayrıca buradaki yetersayıların esas sözleşme değişikliği ile düşürülmesi yasaklanmıştır.
b) Oybirliği Aranan Hâller (toplantı ve karar nisabı):
§ Bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve ikincil yükümlülük koyan kararlar (TK 421/2-a).
§ Şirket merkezinin yurtdışına taşınması (TK 421/2-b).
§ Bir sermaye şirketinin (dolayısıyla anonim şirketin), kooperatife dönüşmesi (TK 189/1-b).
§ Çağrısız toplanan genel kurulda gündeme madde eklenmesi (TK 416/2).
§ Payların birleştirilmesi ve böylece –sermayenin aynı kalmasına rağmen- pay adedinin azaltılarak payların itibari değerinin yükseltilmesi (TK 477/2).
§ Birleşme, bölünme ve tür değiştirme (hepsi birlikte “yeniden yapılandırma”) hâllerinde, bütün ortakların onayıyla birleşme/bölünme/tür değiştirme raporunun düzenlenmesinden ve birleşme/bölünme durumunda inceleme hakkının kullanılmasından vazgeçilmesi (TK 147/4, 149/5, 169/4, 171/2, 186/3).
c) Sermayenin %75'inin Arandığı Hâller (toplantı ve karar nisabı):
§ Şirketin işletme konusunun tamamen değiştirilmesi (TK 421/3-a).
§ İmtiyazlı pay oluşturulması (TK 421/3-b).
§ Nama yazılı payların devrinin sınırlandırılması (TK 421/3-c).
§ Esas sermayenin azaltılması (TK 473/3 atfı sebebiyle).
§ Kuruluştan sonra devralmaya ilişkin sözleşmenin onaylanması (TK 356/3).
§ Menkul kıymet ihracı veya bu konuda yönetim kuruluna yetki verilmesi (TK 504, 505).
§ Tasfiye hâlindeki/faal şirketin önemli miktarda varlığının/aktifinin toptan satışı ı (TK 538/2, 408/2-f).
§ Şirketin feshi (ve tasfiyesi) kararı (TK 529/1-d).
d) Sermayenin en az %60’ının arandığı hâller (toplantı ve karar nisabı):
§ Tasfiyeden dönme (TK 548/1).
§ Rüçhan hakkının sınırlandırılması veya kaldırılması (TK 461/2).
Sonuç
Genel kurulda toplantı ve karar yetersayıları şirketin sağlıklı kurumsal işleyişinde kritik bir rol oynar. Olağan kararlar için basit sayılar yeterli olurken esas sözleşme değişikliği gibi önemli konularda kanun koyucu ağırlaştırılmış yetersayılar öngörmüştür. Bu nedenle şirketin esas sözleşmesi hazırlanırken bu ağırlaştırılmış yetersayıları dikkate almak önemlidir. Bununla birlikle halka açık anonim şirketlerde Sermaye Piyasası Kanunu tarafından öngörülen yetersayılar dikkate alınmalıdır.
Asist Hukuk Bürosu
“Bu not yürürlükteki hukuk uyarınca ve yalnızca bilgilendirme amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bu not herhangi bir hukuki görüş içermemektedir.”
